Vandaag voor het eerst. Een kort verhaal door Leo Tjoelker over het ‘wie, wat & waar’ van een straatnaam
in Nieuw-West, nice!
Straattaal 1: Comenius?! straat
Met een tas vol vers brood in mijn hand sluit ik de deur van de kleine buurtbakker in de Comeniusstraat en stap op mijn fiets. Mijn bakker verkoopt eigen gebakken brood met een warm verhaal, brood met pit. Onlangs las ik in de krant dat, met name bakkers en groentewinkels, in een rap tempo verdwijnen door de dominantie van de supermarkt. Ik wil deze ontwikkeling niet en struin daardoor de kleine ondernemers in Nieuw-West af op zoek naar hun kwaliteiten.
De Comeniusstraat is vernoemd naar mijnheer Comenius, oftewel Jan Amos Komenský. Deze grondlegger van de pedagogie werd geboren op 28 maart 1592 in Nivnice te Moravië (Tjechië). Sinds 1657 woonde hij in Amsterdam alwaar hij in 1670 overleed. Hij woonde hier tijdelijk in bij zijn goede vriend en burgermeester Louis de Geer aan de Keizersgracht 123, beter bekend als het ‘Huis met de Hoofden’. Zijn graf ligt in Naarden, waar zijn mausoleum nu onderdeel is van het Comenius Museum. Naast dit naar hem vernoemde museum kent Amsterdam het Comenius Lyceum: een middelbare school in Nieuw -West met voornamelijk allochtone buurtpubers. Niet geheel logisch ligt het schoolgebouw in de Derkinderenstraat verderop in de wijk.
Vanaf straatniveau kijk ik omhoog naar het verhoogde spoor, dichtbij het station Amsterdam Lelylaan. De Thalys rijdt voorbij. Het is maar een paar meter van mijn warme bakker naar hét symbool van snelheid en Parijse romantiek. Bij dit spoor begint, vanuit de binnenstad bezien, de Comeniusstraat. Deze rolt zich hier over een lengte van krap 800 meter uit in westelijke richting naar het villawijkje de Colenbranderhof aan de Sloterplas. Het is een brede straat met, aan weerskanten, mooie forse platanen. Hier wordt voornamelijk gewoond, ondermeer in het wooncomplex ‘de Sloterhof’: maarliefst 16 woonblokken in strokenbouw.
Architectonisch gezien is dit complex waardevol, ontworpen door professor J.H. Berghoef medio jaren 50 van de vorige eeuw. Deze zogeheten ‘Airey-woningen’ – naar de firma Airey&Sons te Leeds in Engeland – zijn een prachtig voorbeeld van het ‘Nieuwe Bouwen’. Het gemeentelijk monument wordt goed onderhouden en is, los van het feit of het mooi of lelijk is, nog gaaf en authentiek. Aan de andere zijde van de straat staan no-nonsense eengezinswoningen: huur en koop. Het aardige van deze straat is dat er ook een tal van kleine ondernemers is gevestigd. ‘t Bakkertje is reeds geïntroduceerd, maar men treft er bijvoorbeeld ook enkele restaurants, een hondencentrum, een schoonmaakbedrijf, een kinderopvang, een autogarage en een Beauty Center aan die er allen zaken doen. - ‘Vivat Comenius, lang leve de Comeniusstraat!’
