Leo heeft de smaak te pakken. Vandaag zijn tweede kort verhaal over het ‘wie, wat & waar’ van een straatnaam in Nieuw-West, nice!
Straattaal 2: Burgemeester de Vlugt?! Laan
Met een groep bezoekers van het Van Eesteren (buiten)museum wandel ik op een zaterdagmiddag door de wijk Slotermeer in Nieuw-West. Ter hoogte van de Burgemeester Fockstraat passeren wij een aantal keren de brede en indrukwekkende Burgemeester de Vlugtlaan, die dwars door deze typische jaren 50 buurt loopt. Hieraan ten grondslag ligt het zogeheten ‘Algemeen Uitbreidingsplan’: een stedenbouwkundig ontwerp uit 1935 van Cornelis van Eesteren. Vlak na de oorlog, ten tijde van een hoge woningnood, heeft men dit plan in een hoog tempo verwezenlijkt. Al wandelend genieten we van vroege ontwerpen van befaamde architecten, zoals Jan Rietveld (zoon van architect Gerrit Rietveld) en Aldo van Eyck. Deze buurt met veel authentieke naoorlogse architectuur geniet sinds 2007 de status ‘beschermd stadsgezicht’.
De Burgemeester de Vlugtlaan is vernoemd naar Willem de Vlugt. Op 19 december 1872 werd hij geboren in Aerdenhout alwaar hij vlak voor het einde van de oorlog, op 10 februari 1945, overleed. Willem de Vlugt ontpopte zich als een goed politicus. Via het ambt van Amsterdamse wethouder klom hij vervolgens op tot ‘eerste burger’ van Amsterdam. Maar liefst 20 jaar lang, van 1921 tot 1941, was hij burgemeester van Amsterdam. Velen spraken liefkozend over ‘Vader Willem’. Echter, direct na de Februaristaking in 1941 is het hele College afgezet uit onvrede bij de Duitse bezetter. Willem de Vlugt had diverse Koninklijke onderscheidingen ontvangen, waaronder ‘Commandeur in de Orde van de Nederlandse Leeuw’ (1932).
Aan de zuidzijde van De Vlugtlaan, aan weerskanten van de kruising met de Fockstraat, staat parallel strokenbouw van architect Arthur Staal en het architectenduo Evers & Sarlemijn. Aan deze zijde treft men een winkelpromenade aan. Aan de overzijde van dit multiculturele winkelaanbod staan – haaks op de laan – portieketagewoningen uit 1953, gegroepeerd in flats van driehoog: prefab Airey-woningen, ontworpen door professor J.H. Berghoef. In Straattaal (1) van 3 januari jongstleden kwam architect Berghoef ook al aan bod. De Vlugtlaan ligt ingeklemd tussen de Ringspoorbaan en de Haarlemmerweg, in de wijk Slotermeer. Aan het begin van De Vlugtlaan, westwaarts kijkend vanaf het metrostation ‘De Vlugt’ ziet men de brede laan, die zich uitrolt tot aan de Haarlemmerweg. Ruim over de helft, na ‘Plein 40-45’, maakt deze een knik naar rechts waar die al snel ophoudt te bestaan. Aan weerskanten staan uitwaaiende flatgebouwen die op elegante wijze de ‘aorta van Slotermeer’ vergezellen. Voornamelijk oudere mensen – pioniers uit de jaren 50 en 60 – hebben een nostalgisch beeld van De Vlugtlaan. Vele vertrouwde winkels zijn in de loop der jaren uit het straatbeeld verdwenen en hebben plaats gemaakt voor het hedendaags winkelaanbod: een wilde mix van Hollandse en, in het bijzonder, Mediterrane waar.
Een sierlijke koperen plaquette aan de reling van de brug vlakbij de metrohalte, herinnert de oplettende bezoeker aan het moment waarop koningin Juliana op 7 oktober 1952 ‘tuinstad Slotermeer, de eerste der te stichten tuinsteden buiten de ringspoorbaan’ opende. Er bestaat een foto waarop koningin Juliana een bezoekje brengt aan de familie Reusch. Zij behoorden tot de gelukkigen die in aanmerking kwamen voor een heus ‘doorzonpaleisje’ aan de Walraven van Hallweg nummer 5. Op dit souvenir zien we, rondom een oer-Hollandse keukentafel gezeten, blijde gezichten en Juliana die ontspannen haar sigaretje rookt en vriendelijk luistert naar moeder en kinderen Reusch. Dit is een van de vele herinneringen van ‘60 jaar Nieuw-West’. – ‘Hoera, hoera, hoera voor De Vlugtlaan!’
